Beyindeki dopamin eksikliğine bağlı görülen Parkinson hastalığı ülkemizde yaklaşık 150 bin kişide görülüyor. Hem hastalık hem de tedavi seçenekleri ise hastalar tarafından hala net olarak bilinmiyor. Hastaların internetten gelişi güzel bilgilere inanması ve etrafta dolaşan şehir efsaneleri hastalığı korkutucu hale getiriyor. İnsan beyninde dopamin üreten hücrelerin çok yoğun olarak bulunduğu substabsiya nigra adlı bölgeler bulunur. Bu bölgelerde üretilen ve bir çeşit kimyasal madde olan dopamin, kişinin hareketlerini kontrol etmesine olanak tanıyan striyatum adlı beyin bölgeleri arasındaki iletişimi sağlar. Dopamin hücreleri yüksek miktarda azaldığında dopamin üretimi yetersiz kalarak Parkinson hastalığın belirtilerinden olan ritmik olmayan, uyumsuz, titrek ve akıcı olmayan hareketlerin ortaya çıkmasına neden olur.
Parkinson hastalığı beyinde “dopamin” üreten nöronların kaybedilmesi ve buna bağlı olarak bu maddenin azalması ile ortaya çıkan bir hastalık. Hastalık tablosu çok nadir olan ailesel durumlar dışında 65 yaş üzerine binde üç oranında herhangi birimizde de görülebilir. Hastalığın tedavisinde en önemli ilacın bilgi olduğu söyleyen Beyin ve Sinir Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Ali Zırh: Parkinson hastalığı ile ilgili doğru bilinen yanlışları sıraladı:
“Parkinson hastalığından korunmak mümkündür“
Toplumda daha çok ileri yaş hastalığı olarak bilinse de Parkinson gençlerde hatta çocuklarda da görülebiliyor. 40 yaş altı kişilerde görülen Parkinson hastalığına “Genç Yaşta Görülen Parkinson Hastalığı (GYGPH) deniliyor. Bu gruptaki hastalarda daha çok genetiğin rolü fazladır. Bu nedenle ailesinde GYGPH bulunan bireyler, eğer hasta olmuş kişi genetik problem taşıyorsa, kalıtsal risk altındalar demektir. Yaşı ileri hastalarda; vücudun bir tarafında daha ön planda olmak üzere ellerde ‘para sayar’ tarzda titreme, hareketlerde yavaşlama, kolların vücut salınımına iştirak etmemesi ve vücuda yapışık olarak yürünmesi, bakışlarda donuklaşma ve yüz mimiklerinde azalma ile birlikte ‘maske yüz’ diye ifade edilebilen yüz hali, küçük adımlarla ve öne eğilerek yürüme bu hastalığın başlangıç safhasında olunabileceğini düşündürmeli ve hastalar bir nöroloji uzmanına başvurmalılar.
“Her el titremesi Parkinson hastalığının belirtisidir“
Parkinson hastalığının belirtileri arasında el titremesi de vardır. Ancak her eli titreyen kişiye Parkinson demek doğru değildir. Parkinson hastalığındaki titremeler daha çok hasta istirahatteyken, kollarını koltuk kenarına koyduğunda görülen titremelerdir. Bu titremeleri olan hastalara kollarını kaldırın dediğimizde titremeleri durur.
“Beyin pilleri ileri yaştaki hastalara uygulanamaz“
Bu ameliyatlarda yaş tek başına belirleyici bir unsur değildir. Beyninin anatomik yapısı ve zihinsel fonksiyonları normal olan 80 yaşındaki bir hastaya da beyin pili uygulanabilir. Ancak yapılan çalışmalar, yaşı göreceli olarak genç hastaların ameliyattan yarar görme şanslarının daha fazla olduğunu ortaya koymaktadır.
“Ameliyatı sonrası çocuk sahibi olmak imkansızdır“
Genç hastalara da beyin pili tedavisi uygulanabiliyor. Bu grup hastalarda özellikle yüksek doz dopamin kullanımına ihtiyaç varsa, kısa sürede yoğun ilaç yan etkileriyle karşılaşabiliyorlar. Yani hastada istem dışı hareketler görülebiliyor. Beyin pili uygulaması; ilacın verdiği yarara benzer etki yaptığından, hastaların kullandıkları ilaç dozlarının önemli derecede azalmasını sağlıyor ve uzun dönemde ilaç yan etkilerinin görülme riskini de azaltıyor. Bu şekilde ameliyat edilen ve sağlığına kavuşan hastalar sıkı bir takip ile çocuk sahibi olabilir.
“Ameliyat sonrası spor yapmak yasak”
Ameliyat sonrası hastalar hemen ertesi gün normal yaşantılarına dönebiliyor, tüm işlerini yapabiliyor. Ancak enfeksiyon gibi nedenlerden dolayı yine de kafada yer alan yara yerlerinin iyileşmesi bekleniyor. Sonrasında ise hastaların spor yapmasında herhangi bir sakınca yok. Ancak kafa travmasına neden olabilecek futbol, karate, boks gibi sporların yapılması önerilmiyor.
“Beyin pilinin kısa sürede değiştirilmesi gerekir“
Yakın zamana kadar dışarıdan şarj edilemeyen pilleri uyguluyorduk ve Parkinson hastalarında beyin pillerinin ömrü 4-6 yıl arasında idi. Daha yüksek elektrik akımına ihtiyaç duyulan distoni hastalarında ise bu süre daha da kısa olabiliyordu. Son yıllarda gelişen teknoloji sayesinde hem dışarıdan şarj edilebilen ve 20-25 yıla kadar ömrü olan pilleri uygulamaya hem de beyin içerisine verdiğimiz elektrik akımının yönünü ve şiddetini istediğimiz gibi ayarlayabilecek teknolojiye sahip cihazları kullanmaya başladık. Bu gelişmeler sayesinde bir yandan tedavideki başarı oranlarımız artarken, diğer yandan uzunca bir süre pil değişimine ihtiyaç kalmamaktadır.
News
